Η Μελίνα Μερκούρη υπήρξε μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας. Ως ηθοποιός κατέκτησε το διεθνές στερέωμα, ενώ παράλληλα αγωνίστηκε με πάθος για τη δημοκρατία και τα ελληνικά εθνικά δίκαια.
Τα πρώτα χρόνια και η ανάδειξή της σε σταρ
Η Μελίνα Μερκούρη γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1920 στην Αθήνα, σε μια οικογένεια με έντονη πολιτική και κοινωνική δράση. Ο παππούς της Σπυρίδων Μερκούρης υπήρξε δήμαρχος Αθηναίων, ενώ ο πατέρας της Σταμάτης Μερκούρης διατέλεσε βουλευτής και υπουργός.
Η Μελίνα από μικρή ηλικία έδειξε την κλίση της στην υποκριτική. Το 1938 έγινε δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, όπου σπούδασε πλάι σε σπουδαίους ηθοποιούς όπως η Δέσπω Διαμαντίδου. Αποφοίτησε το 1941 κι έκανε το ντεμπούτο της στο θέατρο το 1944.
Τη δεκαετία του ’50 άρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστή, κυρίως μέσα από τη συμμετοχή της σε έργα όπως το «Λεωφορείον ο Πόθος» και το «Γλυκό Πουλί της Νιότης». Παράλληλα, το 1955 έκανε το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο με την ταινία «Στέλλα», που γυρίστηκε βασισμένη σε θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Η μεγάλη καταξίωση ήρθε το 1960 με την ταινία «Ποτέ την Κυριακή» του Ζυλ Ντασέν, με τον οποίο είχε δεσμό. Η ταινία γνώρισε τεράστια επιτυχία, κερδίζοντας μεταξύ άλλων το βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Καννών. Από τότε η φήμη της Μελίνας Μερκούρη εκτοξεύτηκε διεθνώς.
Ακολούθησαν κι άλλες επιτυχημένες συμμετοχές σε κινηματογραφικές παραγωγές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, συνέχισε να πρωταγωνιστεί σε σημαντικές θεατρικές παραστάσεις και να δίνει συναυλίες, καθιερώνοντας τον εαυτό της ως μία από τις μεγαλύτερες Ελληνίδες ηθοποιούς όλων των εποχών.
Η Μελίνα Μερκούρη στον αντιδικτατορικό αγώνα
Με την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών το 1967, η Μελίνα Μερκούρη βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αντιδικτατορικού αγώνα. Χρησιμοποιώντας τη διεθνή φήμη που είχε αποκτήσει, προχώρησε σε μια σειρά ενεργειών με στόχο να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη σχετικά με το καθεστώς βίας που επικρατούσε στην Ελλάδα.
Έδωσε συναυλίες και ομιλίες σε πολλές πόλεις του εξωτερικού, ενώ πραγματοποίησε σειρά συναντήσεων με ηγέτες και διανοούμενους διεθνούς κύρους όπως ο Ζαν Πολ Σαρτρ. Παράλληλα, συνέχισε ακούραστα τις καταγγελίες εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος μέσω συνεντεύξεων σε μεγάλα διεθνή ΜΜΕ.
Από την πρώτη στιγμή, η χούντα αντέδρασε με ιδιαίτερη σκληρότητα στις ενέργειες της Μελίνας Μερκούρη. Της αφαίρεσαν βίαια την ελληνική υπηκοότητα, ενώ ταυτόχρονα απαγόρευσαν την προβολή των ταινιών και των τραγουδιών της στην Ελλάδα. Όμως η ίδια δεν επηρεάστηκε απ’ αυτά και συνέχισε αταλάντευτα τον αγώνα της για την αποκατάσταση της δημοκρατίας.
Κορύφωση των αντιδράσεων της χούντας ήταν οι επανειλημμένες απόπειρες δολοφονίας σε βάρος της Μελίνας Μερκούρη, στη Γένοβα και το Τορίνο. Όμως η απαράμιλλη ηθοποιός παρέμεινε ατρόμητη. Συνέχισε να μάχεται για την επιστροφή της δημοκρατίας στην Ελλάδα, έως ότου το καθεστώς κατέρρευσε το 1974.
Υπουργός Πολιτισμού και η παρακαταθήκη της
Μετά την πτώση της χούντας, η Μελίνα Μερκούρη επέστρεψε οριστικά στην Ελλάδα. Αφού αρχικά συνεργάστηκε για ένα διάστημα με το ΚΚΕ, τελικά εντάχθηκε στο ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Εξελέγη βουλευτής το 1977 και συνέχισε να εκλέγεται ανελλιπώς ως τον θάνατό της.
Κορυφαία στιγμή της πολιτικής της σταδιοδρομίας υπήρξε ο διορισμός της στη θέση της Υπουργού Πολιτισμού για δύο θητείες (1981-1989 και 1993-1994). Σε αυτό το πόστο άφησε το προσωπικό της αποτύπωμα, προωθώντας σειρά σημαντικών πρωτοβουλιών όπως:
- Την έναρξη του αγώνα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα
- Τη θεσμοθέτηση των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης
- Την ίδρυση των ΔΗΠΕΘΕ (Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα)
- Την έμφαση στην ανάδειξη των μνημείων της Ακρόπολης
Επίσης, η Μελίνα Μερκούρη αγωνίστηκε για την εισαγωγή του πολιτισμού και της θεατρικής αγωγής στην εκπαίδευση, μέσω του προγράμματος «Μελίνα». Πίστευε πως η μύηση των παιδιών στις τέχνες θα διαμόρφωνε μια νέα, πιο δημιουργική κοινωνία.
Η συμβολή της Μελίνας Μερκούρη στα πολιτιστικά δρώμενα υπήρξε τεράστια και άφησε πίσω της μια σπουδαία παρακαταθήκη. Ο αγώνας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, τον οποίο εκείνη ξεκίνησε, συνεχίζεται δυναμικά μέχρι σήμερα από το Ίδρυμα που φέρει το όνομά της.
H Μελίνα Μερκούρη υπήρξε μια προσωπικότητα-θρύλος για την Ελλάδα. Με το ταλέντο και το πάθος της τίμησε τη χώρα στο εξωτερικό, ενώ παράλληλα αφιέρωσε τη ζωή της στους αγώνες για τη δημοκρατία και τον πολιτισμό. Άφησε πίσω της μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη, η οποία συνεχίζει να εμπνέει.
Για αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν ανθρώπινος παράγοντας και τεχνητή νοημοσύνη. Δείτε τους Όρους Χρήσης της ιστοσελίδας.