Λεβοφλοξασίνη | Φάρμακο Tavanic | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η λεβοφλοξασίνη (φάρμακο Tavanic, Levaquin, Cravit κ.α.)

Η λεβοφλοξασίνη (levofloxacin) είναι ένα αντιβιοτικό φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των φθοριοκινολονών. Κυκλοφορεί στην Ελλάδα με το εμπορικό όνομα Tavanic, ενώ σε άλλες χώρες συναντάται και με άλλες εμπορικές ονομασίες όπως Levaquin (ΗΠΑ), Cravit (Ιαπωνία), Tavanic (Ευρώπη) κ.α. Η λεβοφλοξασίνη χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ποικίλων βακτηριακών λοιμώξεων, κυρίως του αναπνευστικού, ουροποιητικού και γαστρεντερικού συστήματος.

Η λεβοφλοξασίνη ανακαλύφθηκε το 1987 από ερευνητές της ιαπωνικής φαρμακευτικής εταιρείας Daiichi Sankyo. Εγκρίθηκε για πρώτη φορά για ιατρική χρήση το 1993 στην Ιαπωνία και το 1996 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Έκτοτε, έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών επιστημονικών μελετών και ερευνών που εξετάζουν τις φαρμακολογικές ιδιότητες, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά της. Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε πληροφορίες από επιστημονικά περιοδικά και ιατρικά συγγράμματα σχετικά με τη δραστική ουσία λεβοφλοξασίνη, εστιάζοντας στο μηχανισμό δράσης, τις ενδείξεις, τις αντενδείξεις και τις προφυλάξεις κατά τη χρήση της.

 

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η λεβοφλοξασίνη ανήκει στην κατηγορία των αντιβιοτικών που ονομάζονται φθοριοκινολόνες. Χημικά, είναι το S-εναντιομερές της οφλοξασίνης, με την προσθήκη μιας μεθυλομάδας στη θέση C-5 του δακτυλίου κινολόνης. Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στην αναστολή δύο απαραίτητων ενζύμων για την αντιγραφή και επιδιόρθωση του βακτηριακού DNA: της DNA γυράσης (τοποϊσομεράση II) και της τοποϊσομεράσης IV.

Η αναστολή αυτών των ενζύμων οδηγεί σε διάσπαση των αλυσίδων του DNA, παρεμπόδιση του διπλασιασμού του και τελικά κυτταρικό θάνατο των βακτηρίων. Η λεβοφλοξασίνη εμφανίζει βακτηριοκτόνο δράση έναντι ενός ευρέος φάσματος Gram-θετικών και Gram-αρνητικών βακτηρίων. Όπως αναφέρουν οι Hooper et al. στο Kucers’ The Use of Antibiotics, η λεβοφλοξασίνη επιδεικνύει ισχυρή in vitro δραστικότητα έναντι παθογόνων του αναπνευστικού όπως ο πνευμονιόκοκκος, ο αιμόφιλος της γρίπης και η μοραξέλλα της καταρροής.

 

Ενδείξεις λεβοφλοξασίνης (φάρμακο Tavanic, Levaquin κ.α.)

Η λεβοφλοξασίνη (φάρμακο Tavanic, Cravit κ.α.) ενδείκνυται για τη θεραπεία των ακόλουθων λοιμώξεων σε ενήλικες:

• Οξεία βακτηριακή παραρρινοκολπίτιδα
• Οξεία βακτηριακή παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας
• Πνευμονία της κοινότητας
• Επιπλεγμένες λοιμώξεις του δέρματος και των μαλακών μορίων
• Οξεία πυελονεφρίτιδα και επιπλεγμένες ουρολοιμώξεις
• Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
• Ανθεκτική φυματίωση (σε συνδυασμό με άλλα αντιφυματικά)

 

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

Η χορήγηση λεβοφλοξασίνης αντενδείκνυται σε ασθενείς με:

• Γνωστή υπερευαισθησία στη λεβοφλοξασίνη, άλλες κινολόνες ή σε κάποιο από τα έκδοχα
• Επιληψία ή ιστορικό διαταραχών του ΚΝΣ
• Έλλειμμα G6PD (αυξημένος κίνδυνος αιμολυτικής αναιμίας)
• Τενοντίτιδα ή ρήξη τένοντα σχετιζόμενη με κινολόνες στο παρελθόν

Συνιστάται προσοχή στη χρήση λεβοφλοξασίνης σε ασθενείς με:

• Νεφρική δυσλειτουργία (απαιτείται προσαρμογή δόσης)
• Παράγοντες κινδύνου για επιμήκυνση του QT (προσοχή σε συγχορήγηση με άλλα φάρμακα που επιμηκύνουν το QT)
• Ηλικιωμένους άνω των 60 ετών (αυξημένος κίνδυνος τενοντοπάθειας)

 

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Ηλικιωμένοι: Αυξημένος κίνδυνος τενοντίτιδας και ρήξης τένοντα. Απαιτείται προσοχή και παρακολούθηση.
• Παιδιά: Χρήση μόνο σε σοβαρές ή ανθεκτικές λοιμώξεις. Πιθανός κίνδυνος αρθροπάθειας. Αξιολόγηση οφέλους/κινδύνου.
• Εγκυμοσύνη: Κατηγορία C. Χορήγηση μόνο αν το όφελος υπερτερεί των κινδύνων για το έμβρυο.

 

Δοσολογία και χορήγηση

• Ενήλικες: 250-750 mg άπαξ ή δις ημερησίως ανάλογα με την ένδειξη. Διάρκεια αγωγής 5-60 ημέρες.
• Νεφρική δυσλειτουργία: Απαιτείται προσαρμογή της δόσης ανάλογα με την κάθαρση κρεατινίνης.
• Χορήγηση: Από στόματος με ή χωρίς τροφή. Ενδοφλέβια έγχυση σε σοβαρές λοιμώξεις.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση λεβοφλοξασίνης;

• Λάβετε τη δόση το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο, αν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με το κανονικό σχήμα.
• Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε.

 

Υπερδοσολογία

• Τα συμπτώματα υπερδοσολογίας με λεβοφλοξασίνη περιλαμβάνουν ζάλη, τρόμο, σύγχυση και σπασμούς.
• Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, συνιστάται η διακοπή του φαρμάκου, η παρακολούθηση του ασθενούς και η εφαρμογή υποστηρικτικών μέτρων.
• Η λεβοφλοξασίνη δεν απομακρύνεται αποτελεσματικά με αιμοδιύλιση ή περιτοναϊκή κάθαρση.

 

Παρενέργειες

• Συχνές (≥1/100 έως <1/10): Ναυτία, διάρροια, κεφαλαλγία, ίλιγγος, αϋπνία.
• Όχι συχνές (≥1/1.000 έως <1/100): Μυκητιασική λοίμωξη, λευκοπενία, θρομβοκυτταροπενία, αγγειοοίδημα, αγχώδης διαταραχή, τρόμος, δυσγευσία, σπασμοί, υπόταση, δύσπνοια, κοιλιακό άλγος, δυσπεψία, εξάνθημα, κνησμός, αρθραλγία, μυαλγία, τενοντίτιδα, αυξημένη κρεατινίνη αίματος.
• Σπάνιες (≥1/10.000 έως <1/1.000): Παγκρεατίτιδα, ηπατική βλάβη, πολύμορφο ερύθημα, σύνδρομο Stevens-Johnson, τοξική επιδερμική νεκρόλυση, ραβδομυόλυση.

 

Αλληλεπιδράσεις λεβοφλοξασίνης (φάρμακο Tavanic, Cravit κ.α.)

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

• Αντιόξινα, σουκραλφάτη, σίδηρος, ψευδάργυρος: Μειωμένη απορρόφηση λεβοφλοξασίνης. Χορήγηση με απόσταση 2 ωρών.
• Βαρφαρίνη: Αυξημένος κίνδυνος αιμορραγίας. Παρακολούθηση INR.
• Κυκλοσπορίνη: Αυξημένα επίπεδα κυκλοσπορίνης. Παρακολούθηση επιπέδων και νεφρικής λειτουργίας.

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Γαλακτοκομικά προϊόντα, τροφές πλούσιες σε ασβέστιο: Μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση της λεβοφλοξασίνης. Αποφύγετε τη λήψη 2 ώρες πριν ή μετά τη χορήγηση του φαρμάκου.

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στη λεβοφλοξασίνη (φάρμακο Tavanic, Levoxa κ.α.) έχει αναφερθεί τόσο in vitro όσο και σε κλινικά απομονωθέντα παθογόνα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις παρατεταμένης θεραπείας. Οι Sitovs et al. στην ανασκόπησή τους “Levofloxacin in veterinary medicine: a literature review” επισημαίνουν ότι η εμφάνιση ανθεκτικότητας in vivo υπογραμμίζει την ανάγκη για ορθή χρήση του αντιβιοτικού και συνεχή επιτήρηση.

Προκλινικές μελέτες σε ζώα έχουν καταδείξει ότι η λεβοφλοξασίνη μπορεί να προκαλέσει αρθροπάθεια σε νεαρά άτομα, ενώ κλινικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει την αποτελεσματικότητα και ασφάλειά της σε ενήλικες ασθενείς με διάφορες βακτηριακές λοιμώξεις. Ειδικές υποομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς με νεφρική δυσλειτουργία και οι ασθενείς με παράγοντες κινδύνου για επιμήκυνση του QT απαιτούν προσεκτικότερη παρακολούθηση και προσαρμογή της δοσολογίας, όπως αναφέρει ο Hooper στη συγγραφή του “Levofloxacin” στο Kucers’ The Use of Antibiotics.

Μετεγκριτικές μελέτες και τα δεδομένα φαρμακοεπαγρύπνησης έχουν αναδείξει ανεπιθύμητες ενέργειες που δεν είχαν εντοπιστεί στις αρχικές κλινικές δοκιμές, όπως ο κίνδυνος τενοντοπάθειας και ρήξης τένοντα, η πιθανή εμφάνιση περιφερικής νευροπάθειας και η επιμήκυνση του διαστήματος QT. Οι Lu et al. στο άρθρο τους “Cardiac risks associated with antibiotics: azithromycin and levofloxacin” τονίζουν την ανάγκη εκτίμησης του καρδιαγγειακού κινδύνου κατά τη συνταγογράφηση της λεβοφλοξασίνης, ιδιαίτερα σε ασθενείς με προϋπάρχουσες καρδιακές παθήσεις.

Φαρμακοκινητικά, η λεβοφλοξασίνη απορροφάται ταχέως και σχεδόν πλήρως μετά από στοματική χορήγηση, επιτυγχάνοντας μέγιστες συγκεντρώσεις πλάσματος εντός 1-2 ωρών. Η βιοδιαθεσιμότητά της υπερβαίνει το 99%, ενώ η σύνδεση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος είναι περίπου 30-40%. Η λεβοφλοξασίνη διαχέεται καλά στους περισσότερους ιστούς και σωματικά υγρά, με υψηλότερες συγκεντρώσεις στο αναπνευστικό επιθήλιο σε σχέση με το πλάσμα. Αποβάλλεται κυρίως αμετάβλητη μέσω των νεφρών, με χρόνο ημίσειας ζωής περίπου 6-8 ώρες σε ασθενείς με φυσιολογική νεφρική λειτουργία.

 

Αποτελεσματικότητα λεβοφλοξασίνης (φάρμακο Tavanic, Cravit κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα της λεβοφλοξασίνης (φάρμακο Tavanic, Levaquin, Cravit κ.α.) έχει αξιολογηθεί εκτενώς σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες και συστηματικές ανασκοπήσεις. Οι μετα-αναλύσεις έχουν συνοψίσει τα δεδομένα από πολλές τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, παρέχοντας ισχυρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα της λεβοφλοξασίνης στη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων.

Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση από τους Shovlin et al. κατέδειξε ότι η λεβοφλοξασίνη είναι εξίσου αποτελεσματική με άλλες κοινώς χρησιμοποιούμενες αντιμικροβιακές θεραπείες για την οξεία βακτηριακή παραρρινοκολπίτιδα, με παρόμοια ποσοστά κλινικής και μικροβιολογικής ίασης. Επιπλέον, μια μετα-ανάλυση από τους Cao et al. ανέδειξε την υπεροχή της λεβοφλοξασίνης έναντι άλλων αντιβιοτικών όσον αφορά την κλινική αποτελεσματικότητα και τα ποσοστά μικροβιολογικής εκρίζωσης σε ασθενείς με οξεία βακτηριακή παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας.

Στην πνευμονία της κοινότητας, μια μετα-ανάλυση από τους An et al. έδειξε ότι η μονοθεραπεία με λεβοφλοξασίνη είναι εξίσου αποτελεσματική με τη θεραπεία συνδυασμού β-λακτάμης και μακρολίδης, με παρόμοια ποσοστά κλινικής ίασης και θνησιμότητας. Ωστόσο, οι ερευνητές επισήμαναν την ανάγκη για προσεκτική επιλογή ασθενών και παρακολούθηση για ανεπιθύμητες ενέργειες.

Όσον αφορά τις επιπλεγμένες λοιμώξεις του δέρματος και των μαλακών μορίων, μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση από τους Wang et al. κατέδειξε ότι η λεβοφλοξασίνη παρουσιάζει παρόμοια κλινική αποτελεσματικότητα με άλλα αντιβιοτικά, όπως οι β-λακτάμες, η βανκομυκίνη και η κλινδαμυκίνη. Ωστόσο, οι συγγραφείς τόνισαν την ανάγκη για περαιτέρω μελέτες υψηλής ποιότητας για την επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων.

Παρά την καλά τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα της λεβοφλοξασίνης (φάρμακο Tavanic κ.α.), η εμφάνιση ανθεκτικότητας και οι ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια έχουν οδηγήσει σε τρέχουσες ερευνητικές προσπάθειες για την ανάπτυξη νέων, πιο στοχευμένων αντιμικροβιακών παραγόντων. Επιπλέον, η βελτιστοποίηση των δοσολογικών σχημάτων και η εξατομίκευση της θεραπείας με βάση τα μικροβιολογικά και φαρμακοκινητικά/φαρμακοδυναμικά δεδομένα αποτελούν τομείς ενεργού έρευνας.

Στο μέλλον, η ανάπτυξη νέων διαγνωστικών εργαλείων, όπως οι δοκιμασίες ταχείας ανίχνευσης παθογόνων και ανθεκτικότητας, αναμένεται να διευκολύνει την πιο στοχευμένη χρήση της λεβοφλοξασίνης και άλλων αντιβιοτικών. Επιπλέον, η αυξανόμενη κατανόηση των μηχανισμών ανθεκτικότητας και των παραγόντων που συμβάλλουν στην ανάπτυξή της θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες στρατηγικές για τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων αντιμικροβιακών παραγόντων.

Συνολικά, η λεβοφλοξασίνη παραμένει ένα πολύτιμο αντιβιοτικό στη θεραπευτική φαρέτρα για διάφορες βακτηριακές λοιμώξεις. Ωστόσο, η συνετή χρήση, η προσεκτική επιλογή ασθενών και η συνεχής παρακολούθηση είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της βέλτιστης αποτελεσματικότητας και ασφάλειας.

 

Συνοπτικά

Η λεβοφλοξασίνη (φάρμακο Tavanic, Levaquin, Cravit κ.α.) είναι ένα αντιβιοτικό φθοριοκινολόνης ευρέος φάσματος που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων βακτηριακών λοιμώξεων. Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στην αναστολή της βακτηριακής DNA γυράσης και τοποϊσομεράσης IV, οδηγώντας σε διαταραχή της αντιγραφής και επιδιόρθωσης του DNA. Η λεβοφλοξασίνη ενδείκνυται για λοιμώξεις του αναπνευστικού, του ουροποιητικού, του δέρματος και των μαλακών μορίων, ενώ αντενδείκνυται σε περιπτώσεις υπερευαισθησίας, επιληψίας και τενοντοπάθειας. Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές, κεφαλαλγία, ζάλη και τενοντίτιδα. Η δοσολογία προσαρμόζεται ανάλογα με την ένδειξη και τη νεφρική λειτουργία. Παρά την αποτελεσματικότητά της, η συνετή χρήση και η προσεκτική παρακολούθηση είναι απαραίτητες για την ελαχιστοποίηση της ανάπτυξης ανθεκτικότητας και των ανεπιθύμητων ενεργειών.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

Βιβλιογραφία

• A Sitovs, I Sartini, M Giorgi – Levofloxacin in veterinary medicine: a literature review. Research in Veterinary Science, 2021 – Elsevier. sciencedirect
• DC Hooper – Levofloxacin. Kucers’ The Use of Antibiotics, 2017. taylorfrancis
• ZK Lu, J Yuan, M Li, SS Sutton, GA Rao… – Cardiac risks associated with antibiotics: azithromycin and levofloxacin. Expert opinion on …, 2015 – Taylor & Francis. tandfonline

 

Συχνές Ερωτήσεις