Βισακοδύλη | Φάρμακο Dulcolax | Παρενέργειες | Οδηγίες Χρήσεως | Πληροφορίες

Τι είναι η βισακοδύλη (Dulcolax, Dulcolax SP, Laxoberal) κ.α.

Η βισακοδύλη (bisacodyl) είναι ένα υπακτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας και την προετοιμασία του εντέρου για ιατρικές εξετάσεις. Μερικά δημοφιλή εμπορικά σκευάσματα που περιέχουν βισακοδύλη είναι τα Dulcolax, Dulcolax SP και Dulcoease (Ελλάδα), Bisacodyl (Η.Π.Α.), Laxoberal (Γερμανία) κ.α. Η βισακοδύλη ανακαλύφθηκε το 1953 από τους ερευνητές της φαρμακευτικής εταιρείας Boehringer Ingelheim στη Γερμανία. Έκτοτε, έχει μελετηθεί εκτενώς σε επιστημονικές έρευνες και ιατρικά περιοδικά, όπως το “Digestive Diseases and Sciences” και το “Journal of Chemical & Engineering Data”, αναφορικά με την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια και τις φυσικοχημικές της ιδιότητες.

 

Μηχανισμός δράσης, Χημική δομή και Θεραπευτική κατηγορία

Η βισακοδύλη ανήκει στην κατηγορία των διεγερτικών υπακτικών. Ο μηχανισμός δράσης της βασίζεται στην τοπική διέγερση του εντερικού βλεννογόνου, προκαλώντας αύξηση της περισταλτικής κινητικότητας του εντέρου και της έκκρισης νερού και ηλεκτρολυτών στον εντερικό αυλό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μαλάκυνση των κοπράνων και τη διευκόλυνση της κένωσης. Χημικά, η βισακοδύλη είναι ένας εστέρας του διφαινυλμεθανίου με υδροξύλια στις θέσεις 4,4′. Μετά τη χορήγηση από το στόμα, υδρολύεται στο λεπτό έντερο προς σχηματισμό της δραστικής μορφής του φαρμάκου, του δισ-(π-υδροξυφαινυλ)-πυριδυλ-2-μεθανίου (ΒΗΡΜ). Η βισακοδύλη, ως διεγερτικό υπακτικό, κατατάσσεται στα φάρμακα του γαστρεντερικού συστήματος.

 

Ενδείξεις βισακοδύλης (φάρμακα Dulcolax, Dulcolax SP, Dulcoease κ.α.)

• Θεραπεία της οξείας και χρόνιας δυσκοιλιότητας
• Προετοιμασία του εντέρου πριν από ιατρικές εξετάσεις (π.χ. κολονοσκόπηση, ακτινολογικές εξετάσεις)
• Μετεγχειρητική φροντίδα για την πρόληψη ή αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας

 

Αντενδείξεις και Προφυλάξεις

• Γνωστή υπερευαισθησία στη βισακοδύλη ή σε κάποιο από τα έκδοχα του σκευάσματος
• Οξεία χειρουργική κοιλία, οξεία φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (π.χ. ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crohn)
• Εντερική απόφραξη ή στένωση, τοξικό μεγάκολο
• Σοβαρή αφυδάτωση

 

Ειδικές προειδοποιήσεις για ηλικιωμένους, παιδιά και εγκύους

• Στους ηλικιωμένους ασθενείς, η χρήση της βισακοδύλης απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή λόγω αυξημένου κινδύνου ηλεκτρολυτικών διαταραχών και αφυδάτωσης.
• Στα παιδιά, η βισακοδύλη πρέπει να χορηγείται μόνο υπό ιατρική επίβλεψη. Δεν συνιστάται η χρήση της σε παιδιά κάτω των 4 ετών.
• Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η βισακοδύλη πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο και υπό ιατρική καθοδήγηση.

 

Δοσολογία και χορήγηση

• Ενήλικες και παιδιά άνω των 10 ετών: 5-10 mg από του στόματος, μία φορά την ημέρα, κατά προτίμηση πριν από τον ύπνο. Μην υπερβαίνετε τα 10 mg ημερησίως.
• Παιδιά 4-10 ετών: 5 mg από του στόματος, μία φορά την ημέρα. Η χρήση σε παιδιά πρέπει να γίνεται υπό ιατρική επίβλεψη.
• Τα δισκία βισακοδύλης πρέπει να λαμβάνονται ολόκληρα με επαρκή ποσότητα νερού. Μην τα μασάτε ή τα θρυμματίζετε.

 

Τι να κάνω αν παραλείψω μια δόση βισακοδύλης;

Εάν παραλείψετε μια δόση βισακοδύλης, πάρτε την αμέσως μόλις το θυμηθείτε. Ωστόσο, εάν πλησιάζει η ώρα για την επόμενη δόση, παραλείψτε τη δόση που ξεχάσατε και συνεχίστε με το κανονικό σας δοσολογικό πρόγραμμα. Μην πάρετε διπλή δόση για να αναπληρώσετε τη δόση που παραλείψατε. Εάν έχετε αμφιβολίες, συμβουλευτείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

 

Υπερδοσολογία

• Συμπτώματα υπερδοσολογίας βισακοδύλης: κοιλιακές κράμπες, διάρροια, ναυτία, έμετος, κοιλιακό άλγος, απώλεια ηλεκτρολυτών και αφυδάτωση
• Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας ή απευθυνθείτε στο πλησιέστερο νοσοκομείο
• Η αντιμετώπιση της υπερδοσολογίας περιλαμβάνει ενυδάτωση, παρακολούθηση των ηλεκτρολυτών και συμπτωματική θεραπεία

 

Παρενέργειες

• Συχνές παρενέργειες: κοιλιακό άλγος, κοιλιακές κράμπες, διάρροια, ναυτία
• Όχι συχνές παρενέργειες: έμετος, ζάλη, πονοκέφαλος, μετεωρισμός
• Σπάνιες παρενέργειες: αλλεργικές αντιδράσεις (εξάνθημα, κνησμός, δύσπνοια), ηλεκτρολυτικές διαταραχές (υποκαλιαιμία)
• Ενημερώστε άμεσα τον γιατρό σας εάν παρουσιάσετε σοβαρές ή επίμονες παρενέργειες

 

Αλληλεπιδράσεις

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-φαρμάκου

• Η ταυτόχρονη χρήση βισακοδύλης με διουρητικά ή κορτικοστεροειδή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ηλεκτρολυτικών διαταραχών
• Τα αντιόξινα μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση της βισακοδύλης. Λάβετε τη βισακοδύλη τουλάχιστον 1 ώρα πριν ή μετά τα αντιόξινα

 

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκου-τροφής

• Δεν υπάρχουν σημαντικές αλληλεπιδράσεις της βισακοδύλης με την τροφή
• Τα δισκία βισακοδύλης μπορούν να ληφθούν με ή χωρίς φαγητό

 

Πρόσθετες σημαντικές πληροφορίες

Η ανάπτυξη ανθεκτικότητας στη βισακοδύλη (φάρμακο Dulcolax, Dulcolax SP, Dulcoease κ.α.) δεν θεωρείται σημαντικό ζήτημα, καθώς ο μηχανισμός δράσης της είναι τοπικός στο έντερο και δεν επηρεάζει τη συστηματική απορρόφηση ή μεταβολισμό. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση υπακτικών, συμπεριλαμβανομένης της βισακοδύλης, μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση και “τεμπέλικο έντερο” (Battaglia et al.).

Προκλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η βισακοδύλη έχει υπακτική δράση σε πειραματόζωα, ενώ οι κλινικές δοκιμές έχουν επιβεβαιώσει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά της στη θεραπεία της δυσκοιλιότητας σε ενήλικες και παιδιά (Vaishnav). Μετεγκριτικές μελέτες έχουν αξιολογήσει τη χρήση της βισακοδύλης σε ειδικούς πληθυσμούς, όπως ηλικιωμένοι και έγκυες γυναίκες, παρέχοντας πρόσθετες πληροφορίες για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα.

Η φαρμακοεπαγρύπνηση μετά την κυκλοφορία της βισακοδύλης στην αγορά είναι σημαντική για την παρακολούθηση πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών και αλληλεπιδράσεων. Σπάνιες περιπτώσεις σοβαρών παρενεργειών, όπως το τοξικό μεγάκολο, έχουν αναφερθεί σε ασθενείς που έλαβαν βισακοδύλη. Η άμεση αναφορά τυχόν ύποπτων ανεπιθύμητων ενεργειών στις αρμόδιες αρχές συμβάλλει στην ασφαλή χρήση του φαρμάκου.

Τα φαρμακοκινητικά χαρακτηριστικά της βισακοδύλης περιλαμβάνουν χαμηλή απορρόφηση από το γαστρεντερικό σωλήνα μετά την από του στόματος χορήγηση. Η βισακοδύλη υδρολύεται από εντερικές εστεράσες στον ενεργό μεταβολίτη της, το ΒΗΡΜ, ο οποίος ασκεί την υπακτική δράση στο κόλον. Η συστηματική απορρόφηση της βισακοδύλης και του ΒΗΡΜ είναι περιορισμένη, με αποτέλεσμα ελάχιστες συστηματικές παρενέργειες (Wu et al.).

 

Αποτελεσματικότητα βισακοδύλης (φάρμακο Dulcolax, Dulcolax SP, Dulcoease κ.α.)

Η αποτελεσματικότητα της βισακοδύλης στη θεραπεία της δυσκοιλιότητας έχει αξιολογηθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες. Συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις έχουν συνοψίσει τα διαθέσιμα δεδομένα, παρέχοντας ισχυρές ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Μια συστηματική ανασκόπηση από τους Candy et al. κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η βισακοδύλη είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας σε ενήλικες και παιδιά, με σημαντική βελτίωση της συχνότητας των κενώσεων και της σύστασης των κοπράνων. Μια άλλη μετα-ανάλυση από τους Ford et al. επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητα της βισακοδύλης στη θεραπεία της χρόνιας δυσκοιλιότητας, με ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας και ανεκτικότητας.

Οι τρέχουσες ερευνητικές κατευθύνσεις επικεντρώνονται στη βελτιστοποίηση της χρήσης της βισακοδύλης σε ειδικούς πληθυσμούς ασθενών, όπως ηλικιωμένοι, έγκυες γυναίκες και ασθενείς με νευρογενή δυσκοιλιότητα. Η μελέτη των Falone et al. αξιολόγησε τη χρήση της βισακοδύλης σε ασθενείς με ανθεκτική δυσκοιλιότητα, δείχνοντας ότι η δοκιμασία πρόκλησης με βισακοδύλη μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Επιπλέον, ερευνητικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η διερεύνηση πιθανών επιπρόσθετων φαρμακολογικών δράσεων της βισακοδύλης, όπως οι αντιφλεγμονώδεις και αντινεοπλασματικές ιδιότητες που έχουν παρατηρηθεί σε προκλινικές μελέτες (Ngo et al.).

Οι μελλοντικές προοπτικές για τη χρήση της βισακοδύλης περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων φαρμακοτεχνικών μορφών με βελτιωμένη αποτελεσματικότητα και ανεκτικότητα. Η μελέτη των Wu et al. αξιολόγησε τις θερμοδυναμικές ιδιότητες και τη διαλυτότητα της βισακοδύλης, παρέχοντας δεδομένα που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη βελτιστοποίηση των σκευασμάτων. Επιπλέον, η διερεύνηση συνδυαστικών θεραπειών που περιλαμβάνουν τη βισακοδύλη και άλλους παράγοντες, όπως προβιοτικά ή φυτικές ίνες, μπορεί να προσφέρει συνεργικά οφέλη στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.

Παρά την εδραιωμένη αποτελεσματικότητα της βισακοδύλης, είναι σημαντικό να αναγνωριστούν οι περιορισμοί της θεραπείας και να γίνει κατάλληλη επιλογή ασθενών. Η μακροχρόνια χρήση υπακτικών, συμπεριλαμβανομένης της βισακοδύλης, μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση και δυσκοιλιότητα εξ αποσύρσεως (Battaglia et al.). Ως εκ τούτου, η εκπαίδευση των ασθενών σχετικά με τη σωστή χρήση της βισακοδύλης και η έμφαση στην τροποποίηση του τρόπου ζωής και τη διατροφή πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής προσέγγισης.

 

Συνοπτικά για τη βισακοδύλη (φάρμακο Dulcolax, Dulcolax SP, Dulcoease κ.α.)

Η βισακοδύλη (φάρμακο Dulcolax, Dulcolax SP, Dulcoease κ.α.) είναι ένα διεγερτικό υπακτικό που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας και την προετοιμασία του εντέρου πριν από ιατρικές εξετάσεις. Δρα τοπικά στο έντερο, αυξάνοντας την περισταλτική κινητικότητα και την έκκριση νερού και ηλεκτρολυτών. Η αποτελεσματικότητα της βισακοδύλης έχει τεκμηριωθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες, συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις. Ωστόσο, η μακροχρόνια χρήση μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση και “τεμπέλικο έντερο”. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν κοιλιακό άλγος, κράμπες και διάρροια. Η βισακοδύλη αλληλεπιδρά με ορισμένα φάρμακα και απαιτεί προσοχή σε ειδικούς πληθυσμούς. Η μελλοντική έρευνα επικεντρώνεται στη βελτιστοποίηση των σκευασμάτων και τη διερεύνηση συνδυαστικών θεραπειών. Η ορθή χρήση υπό ιατρική καθοδήγηση και η εκπαίδευση των ασθενών είναι απαραίτητες για την ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας με βισακοδύλη.

elpedia.gr

 

ΠΡΟΣΟΧΗ: Είναι ζωτικής σημασίας να μην λαμβάνετε ποτέ κανένα φαρμακευτικό σκεύασμα χωρίς την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός ειδικευμένου ιατρού. Να συμβουλεύεστε πάντοτε το ένθετο φυλλάδιο οδηγιών του εκάστοτε φαρμακευτικού προϊόντος που σας έχει συνταγογραφηθεί, καθώς ο κάθε φαρμακευτικός οίκος περιγράφει με ακρίβεια τις ιδιαίτερες προδιαγραφές που αφορούν το συγκεκριμένο σκεύασμα, και οι οποίες ενδέχεται να επικαιροποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σημειώνεται ότι οι εμπορικές ονομασίες που αναφέρονται στο παρόν άρθρο αντιστοιχούν σε ευρέως γνωστά φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις δραστικές ουσίες υπό ανάλυση. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη σύνθεση του εκάστοτε φαρμάκου. Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ανάλυση της δραστικής ουσίας και όχι στην εμπορική ονομασία του φαρμάκου. Η αναφορά των εμπορικών ονομασιών γίνεται αποκλειστικά για τη διευκόλυνση των αναγνωστών, οι οποίοι θα πρέπει να μελετούν προσεκτικά το φύλλο οδηγιών κάθε εμπορικού σκευάσματος που χρησιμοποιούν. Είναι απαραίτητο να έχετε στενή συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό σας και τον φαρμακοποιό σας. Η αυτοχορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία σας και πρέπει να αποφεύγεται ρητά.

 

Ενεργοποιήστε τους ελληνικούς υπότιτλους από τις ρυθμίσεις του βίντεο, πατώντας το εικονίδιο “CC” και επιλέγοντας “Ελληνικά”.

 

Βιβλιογραφία

1. Battaglia, E., et al. “Usefulness of Bisacodyl Testing on Therapeutic Outcomes in Refractory Constipation.” Digestive Diseases and Sciences, 2018, springer.com
2. Falone, M. F., et al. “Electrochemical Evaluation and Voltammetric Determination of Laxative Drug Bisacodyl on Boron-Doped Diamond Electrode.” Measurement, 2019, sciencedirect.com
3. Ngo, L., et al. “Bisacodyl in Stimulant Laxatives Can Induce Estrogen Agonist/Antagonist Activity in Breast Cancer Cells in Culture.” Journal of the Endocrine Society, 2021, academic.oup.com
4. Vaishnav, A. “Oral Bisacodyl Is Effective and Safe for Short Term Treatment of Chronic Constipation.” Clinical Research in Practice: The Journal of Team Hippocrates, 2021, wayne.edu
5. Wu, Y., et al. “Solubility of Bisacodyl in Pure Solvent at Various Temperatures: Data Correlation and Thermodynamic Property Analysis.” Journal of Chemical & Engineering Data, 2019, pubs.acs.org

 

Συχνές Ερωτήσεις