Ο Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του 20ου αιώνα με διεθνή αναγνώριση και φήμη. Το έργο του αποτέλεσε τον καθρέφτη της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και των κοινωνικών αναταραχών. Πολλά από τα πιο γνωστά έργα του, όπως ο “Επιτάφιος” και η “Ρωμιοσύνη”, έγιναν εμβληματικά ποιήματα για τη χώρα.
Η δύσκολη παιδική ηλικία και οι πρώτες ποιητικές συλλογές του Γιάννη Ρίτσου
Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στις 1 Μαΐου 1909 στη Μονεμβασιά της Λακωνίας. Πέρασε μια δύσκολη παιδική ηλικία, καθώς έχασε νωρίς τη μητέρα και τον αδελφό του από φυματίωση. Από μικρός έδειξε κλίση στις τέχνες και τα γράμματα.
Το 1925 εγκαταστάθηκε με την αδελφή του Λούλα στην Αθήνα. Ωστόσο, σύντομα εμφάνισε συμπτώματα φυματίωσης και νοσηλεύτηκε για τρία χρόνια σε σανατόρια. Εκεί ήρθε σε επαφή με την Αριστερά και τον μαρξισμό, που επηρέασαν βαθιά το έργο και τη ζωή του.
Την περίοδο 1930-1935 ο Ρίτσος έκανε τα πρώτα του βήματα στα γράμματα, δημοσιεύοντας τις πρώτες ποιητικές συλλογές του “Τρακτέρ” και “Πυραμίδες”. Τα έργα αυτά χαρακτηρίζονται από την αναζήτηση της λύτρωσης και της αναγνώρισης.
Στη συνέχεια, την περίοδο 1935-1942, στράφηκε προς έναν πιο λυρικό τρόπο γραφής, ενώ παράλληλα γνώρισε μεγάλη προσωπική δυστυχία με την ασθένεια και την τρέλα της αδελφής του. Όλα αυτά τον οδήγησαν στο να γράψει κάποια από τα ωραιότερα και τρυφερότερα έργα του.
Το 1936 ήρθε η μεγάλη του καταξίωση με τον “Επιτάφιο”, το εμβληματικό ποίημα που έγραψε έπειτα από τη δολοφονία του Τάσου Τούση στη Θεσσαλονίκη. Το ποίημα αυτό χάρισε στον Ρίτσο τον τίτλο του “εθνικού ποιητή”, ενώ του άνοιξε το δρόμο για περαιτέρω διακρίσεις στο μέλλον.
Γιάννης Ρίτσος: οι διώξεις, οι εξορίες και η διεθνής αναγνώριση
Μετά τη μεγάλη επιτυχία του “Επιταφίου”, ο Γιάννης Ρίτσος συνέχισε να γράφει και να δημοσιεύει ποίηση, ωστόσο τα γεγονότα του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου τον οδήγησαν σε μία ζωή γεμάτη διώξεις και εξορίες.
Ως μέλος του ΚΚΕ και της Αριστεράς, εξορίστηκε διαδοχικά σε διάφορα νησιά όπως η Λήμνος και η Μακρόνησος. Όμως ακόμα κι εκεί, συνέχισε να γράφει και να δημιουργεί κάποια από τα ωραιότερα έργα του, όπως το “Καπνισμένο Τσουκάλι”.
Την περίοδο αυτή έγραψε επίσης δύο ακόμη εμβληματικά έργα του, τη “Ρωμιοσύνη” και την “Κυρά των Αμπελιών”. Κυρίως η “Ρωμιοσύνη” έγινε ένα από τα δημοφιλέστερα ποιήματά του, καθώς αποτυπώνει θαυμάσια τον αγώνα και το πείσμα του ελληνικού λαού.
Παρά τις συνεχείς διώξεις, στα χρόνια της μεταπολίτευσης ο Γιάννης Ρίτσος έγινε ευρέως γνωστός τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία στο εξωτερικό, αν και ποτέ δεν κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ λόγω πολιτικών παραγόντων. Πέθανε στην Αθήνα στις 11 Νοεμβρίου 1990, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο που σφράγισε τη νεοελληνική ποίηση.
Ο Γιάννης Ρίτσος υπήρξε ένας μεγάλος ποιητής που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στη νεοελληνική λογοτεχνία. Παρά τις δυσκολίες και τις διώξεις που αντιμετώπισε, το έργο και η προσφορά του παραμένουν διαχρονικά και αθάνατα.
Βιβλιογραφία
apothesis.eap.gr, “Γιάννης Ρίτσος- Κων/νος Π. Καβάφης : Ζητήματα ποίησης και ποιητικής μιας λογοτεχνικής συνομιλίας.”
proquest.com, “Γιάννης Ρίτσος, Πρώιμα ποιήματα και πεζά. Athens: Kedros 2018. Pp. 288.”
Για αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν ανθρώπινος παράγοντας και τεχνητή νοημοσύνη. Δείτε τους Όρους Χρήσης της ιστοσελίδας.