Ο Πρίγκιπας Νικόλαος της Ελλάδας (1872-1938) ήταν ο τρίτος γιος του Βασιλιά Γεωργίου Α ́. Διακρίθηκε τόσο για την πνευματική του καλλιέργεια και το καλλιτεχνικό του έργο, όσο και για τη στρατιωτική του δράση και το διπλωματικό του ταλέντο.
Ο πολύπλευρος Πρίγκιπας Νικόλαος της Ελλάδας
Ο Πρίγκιπας Νικόλαος γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 1872 στην Αθήνα. Από μικρός έδειξε την πνευματική του καλλιέργεια και την αγάπη του για τα γράμματα και τις τέχνες. Φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων, απ’όπου αποφοίτησε το 1890 ως αξιωματικός πυροβολικού. Πήρε μέρος στον πόλεμο του 1897 και στους Βαλκανικούς Πολέμους, όπου διακρίθηκε για τη γενναιότητά του.
Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η συμβολή του στην προσάρτηση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα κατά τον Α ́ Βαλκανικό Πόλεμο. Ως Στρατιωτικός Διοικητής Θεσσαλονίκης το 1912-13, κατόρθωσε με διορατικότητα και δικαιοσύνη να διαχειριστεί τα πολύπλοκα ζητήματα που ανέκυψαν μεταξύ των διαφόρων εθνοτήτων και θρησκειών στην πόλη. Αντιμετώπισε επίσης αποτελεσματικά τις βουλγαρικές διεκδικήσεις και υπονομεύσεις και υπήρξε ο θεμελιωτής της ελληνοσερβικής συμμαχίας κατά τη διάρκεια του B ́ Βαλκανικού Πολέμου.
Ο Πρίγκιπας Νικόλαος διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τις Δυνάμεις της Αντάντ κατά τον A ́ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, η προσφορά του δεν περιορίστηκε μόνο στον στρατιωτικό και διπλωματικό τομέα, αλλά υπήρξε άνθρωπος του πνεύματος και της τέχνης, συγγραφέας θεατρικών έργων με το ψευδώνυμο Μάρκος Μαρής και ζωγράφος με την υπογραφή “Le Prince. Ο πατέρας του τού κληροδότησε μάλιστα το Βασιλικό Θέατρο, το οποίο εκείνος παραχώρησε στο Ελληνικό Δημόσιο μετά την Παλινόρθωση της Μοναρχίας το 1935.
Ο Πρίγκιπας Νικόλαος υπήρξε μια πολύπλευρη προσωπικότητα που συνδύαζε εξαιρετικά την πνευματική καλλιέργεια και την αγάπη για την τέχνη με το στρατιωτικό ήθος και τη διπλωματική ικανότητα. Η πολύτιμη συμβολή του στην ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο ελληνικό κράτος και η φιλία του με τις Δυνάμεις της Αντάντ κατά τον Α ́ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούν μερικές μόνο από τις σημαντικές στιγμές στη ζωή του.